Jak mózg reaguje na zmiany?

Nasz mózg ma ambiwalentny stosunek do zmian. Z jednej strony unika, bo woli to co znane, z drugiej - zmiany go rozwijają. Zapraszam na artykuł, w którym bierzemy mózg pod lupę - patrzymy jak reaguje na zmiany, dlaczego w procesach rozwojowych warto pracować z wizją/celem/dążeniem Klienta oraz co robić, by nadchodzące zmiany, np. zawodowe, przebiegały lepiej, sprawniej.

Neuroplastyczność - jak przygotować mózg do zmiany?

Zdolność do adaptacji i zmienności jest w dużym stopniu zależna od naszej neuroplastyczności, czyli mówiąc najprościej – elastyczności mózgu. Właściwość ta pozwala jednocześnie na funkcjonalne jak i strukturalne zmiany wewnątrz naszych głów, dzięki czemu możemy uczyć się nowych rzeczy, zapamiętywać ważne informacje oraz przyswajać wiedzę. Każda nawet najdrobniejsza czynność wywołuje aktywność na poziomie neuronalnym. Co więcej, mózg jest także aktywny podczas naszego snu, co oznacza, że nigdy się nie wyłącza – przechodzi jedynie z różnych poziomów pobudzenia.

Mózg lubi aktywność i wyzwania, dlatego bardzo ważne jest aby regularnie go ćwiczyć i dostarczać mu nowych bodźców. Wysiłek fizyczny oraz aktywność intelektualna sprawiają, że w mózgu tworzą się znacznie szybciej nowe połączenia synaptyczne. Oznacza to, że znajdując się w nowej sytuacji nasz organizm będzie potrafił sprawniej się do niej zaadoptować.

Jaką więc stosować profilaktykę, chcąc odpowiednio zadbać o neuroplastyczność mózgu?
Przede wszystkim warto pamiętać o zdrowym trybie życia – w zdrowym ciele zdrowy duch, a więc i mózg. Warto pamiętać o aktywności fizycznej, zbilansowanej diecie i regularnym śnie. Ponadto, bardzo ważne są rozmaite ćwiczenia intelektualne, gry logiczne i trening uważności.

Strach przed zmianą

Nie sposób uniknąć planowania zmiany i myślenia o niej – jest to jeden z najważniejszych etapów. Każda zmiana jest inna i niepowtarzalna dla każdego z nas, jednak to co wspólne dla większości ludzi to opór i strach przed nieznanym. Pojawia się na różnych etapach i w różnym nasileniu w zależności od usposobienia człowieka. Można jednak zminimalizować strach przed zmianą. W jaki sposób?

Wyobrażając sobie rozmaite scenariusze związane ze zmianą, aktywujemy nasz mózg. Czy wiesz, że:

obazy umysłowe podzielają procesy neuronalne zaangażowane w percepcję „realnych wydarzeń” (Kosslyn, Ganis, Thompson, 2001), w związku z czym aktywuje się wówczas nasza kora wzrokowa (Clark, Mackay, 2014)
wyobrażenia bazują na tych samych neuronalnych mechanizmach co pamięć autobiograficzna (Schacter, Addis i Buckner, 2007).

Co z tego wynika? Pokazuje nam to jak bardzo nasze wyobrażenia są silnie związane z naszymi emocjami. Tworząc w swojej głowie hipotetyczną sytuację, nasz mózg aktywuje się tak, jakbyśmy przeżywali dane wydarzenie tu i teraz. Nasze serce zaczyna bić szybciej, a oddech staje się mniej równomierny. Organizm niejako wczuwa się w wyobrażoną sytuację, zaczynając uruchamiać kolejne struktury mózgowe, jak np, ciało migdałowate, które odpowiada za odczuwanie lęku i strachu. Świadomość tych procesów może być kluczowa do opanowania tych emocji i ich lepszego zrozumienia.

Jak wytrwać w decyzji o zmianie?

Decyzja o zmianie i mnogość związanych z tym obowiązków, może wywoływać stres i nieprzyjemne napięcie. Dzieje się tak ponieważ, nie zawsze mamy pełną kontrolę nad zmianą – zawsze pozostaje część niewiadoma, nowe sytuacje i obawy. To właśnie poczucie braku kontroli wywołuje stres w naszym organizmie. Nieznane sytuacje wywołują w nas reakcję „walcz lub uciekaj”.

Dodatkowo, długotrwały stres może prowadzić do wyuczonej bezradności. Bardzo łatwo poddać się w swoich planach i zrezygnować ze zmiany po to, aby uniknąć dodatkowych zmartwień i strachu przed porażką.

Według teorii Lazarusa, każdy z nas dokonuje oceny pierwotnej i wtórnej. Pierwotna jest związana przede wszystkim z emocjami, ale także z percepcją. Oceniamy wówczas, na ile dana sytuacja jest dla nas ważna i znacząca. Ocena wtórna jest wówczas, gdy klasyfikujemy dane wydarzenie jako stresowe. Następuje wtedy bardzo szybki proces decyzyjny – czy powinniśmy walczyć czy uciekać. Jest to tzw. mechanizm „fight or flight response”. To co jednak najbardziej istotne, to to, że możemy dokonać ponownej reinterpretacji oceny pierwotnej i zakwalifikować daną sytuację jako wyzwanie bądź cel do osiągnięcia, a nie wyłącznie zagrożenie, które chcielibyśmy uniknąć.

Neuroarchitektura, czyli zmiana dokonana

Warto pamiętać, że zmiana to coś więcej niż tylko nowa praca bądź nowe relacje. Zmiana to przede wszystkim inna perspektywa dla naszego mózgu. Neuroarchitektura to dziedzina, zajmująca się badaniem wpływu zmian w otoczeniu na nasz mózg. Przykładowo – zmiana oświetlenia bądź koloru ścian może wpływać na pracę naszego umysłu. Oznacza to więc, że zmieniając środowisko zawodowe – może zmienić się naprawdę wiele. Kiedy zdecydujesz się już na zmianę zawodową bądź inną, postaraj się obserwować siebie – jak zmiana na Ciebie wpływa, co zmienia się w Tobie.

Decydując się więc na zawodowe zmiany – pamiętaj o swoim mózgu:) O tym, że potrzebuje w tym czasie szczególnego zadbania – snu, zdrowego jedzenia i ruchu. Zmieniając pracę – pomyśl też, na czym szczególnie Ci zależy, jak chcesz by ta praca wyglądała, co Ci się marzy… Poza tym, warto przedefiniować zmianę i postrzegać jako coś stanowiącego wyzwanie, a nie zagrożenie.

We wszystkich tych obszarach możesz skorzystać ze wsparcia coacha. Profesjonalista może pomóc Ci zaplanować zmianę, przejść przez nią, wyciągnąć z niej wnioski.
Gdy czujesz się przytłoczony mnogością rzeczy, o jakie na etapie myślenia o zmianach, trzeba zadbać, tym bardziej sięgaj po pomoc. Warto. Nie musisz być w tym wszystkim sam/a.

Co sobie zabierasz z tego artykułu? Do czego Cię inspiruje? W czym jest pomocny?

WSPÓŁAUTORKI TEKSTU: Joanna Grela, Agnieszka Plis i Katarzyna Wielgosz

PODOBNE WPISY:

^Biografia:
^{Kasjaniuk, J. (2015). Czym jest neuroplastyczność mózgu? http://brainmax.pl/blog-post/czym-jest-neuroplastycznosc-mozgu}
^{Żmuda, A. (2019). Czego wymaga od nas adaptacja do zmiany? https://www.psychologicznieorozwoju.pl/czego-wymaga-od-nas-adaptacja-do-zmiany/}
^{Clark, I. A., Mackay, C. E. (2014). Mental imagery and post-traumatic stress dis order: a neuroimaging and experimental psychopathology approach to intrusive memories of trauma. Frontiersin Psychiatry 6(104).}
^{Kosslyn, Ganis, Thompson, 2001, za: Molińska, M. (2016). Wpływ wyobrażeń umysłowych na emocje – przegląd badań. https://www.researchgate.net/publication/311051580_Wplyw_wyobrazen_umyslowych_na_emocje_-_przeglad_badan}
^{Schacter, Addis i Buckner, 2007, za: Molińska, M. (2016). Wpływ wyobrażeń umysłowych na emocje – przegląd badań. https://www.researchgate.net/publication/311051580_Wplyw_wyobrazen_umyslowych_na_emocje_-_przeglad_badan}