Wymyślanie, szukanie opcji, burza mózgów, generowanie rozwiązań, poszukiwanie pomysłów… to nieodłączne kawałki zespołowego istnienia. Liderzy nie raz dwoją się i troją, żeby wraz ze swoim zespołem odnaleźć rozwiązania jakich teraz potrzebują. Prowadzenie takich spotkań to niemałe wyzwanie. Podejmują je także coachowie zespołowi. Po fazie wyznaczania celów, przyglądania się rzeczywistości, zawsze następuje moment, w którym trzeba tworzyć nowe. Coach zespołowy, oczywiście podąża za tym co się w zespole pojawia, ale nie oznacza to, że nie sięga także po sprawdzone struktury. Facylitacja procesu to też element coachingu zespołów. Pracując z różnorodnymi zespołami testowałam przeróżne formy na fazę „generowanie opcji”. Poniżej przedstawiam Wam to, co może się sprawdzić zarówno w praktyce coacha, trenera, jak i odważnego lidera zespołu.
O czym pamiętać prowadząc kreatywne spotkanie z zespołem?
Chcąc prowadzić spotkanie kreatywne z zespołem, warto zadbać o odpowiedni klimat i ustalić wspólne zasady. Ważne, żeby uczestnicy mieli:
– pozytywne nastawienie,
– zaciekawienie,
– poczucie wspólnoty,
– luz.
„W takim klimacie następuje wzrost twórczej energii grupy ponad sumę energii jednostkowych (efekt synergii). Dochodzi do (…) nadzwyczajnej produktywności i giętkości uczestników, a grupa staje się bardziej pomysłowa niż wszyscy jej członkowie razem wzięci.” (cytat: „Trening kreatywności. Podręcznik dla pedagogów, psychologów i trenerów grupowych” K. J. Szmidt)
W zasadach zaś warto zawrzeć:
– ramy czasowe na całe spotkanie i na sesję generowania pomysłów,
– otwartość na to co się pojawia,
– swoboda wypowiedzi,
– brak krytykowania, przerywania, przeszkadzania sobie nawzajem,
– wzajemne motywowanie się,
– prawo do popełniania błędów,
– podchwytywanie pomysłów, rozwijanie ich i uzupełnianie, a nie rywalizowanie w duchu „czyje na wierzchu”.
Dobrą praktyką jest wprowadzanie ćwiczeń rozgrzewkowych, które pobudzą płynność myślenia, giętkość i oryginalność, czyli zdolności myślenia dywergencyjnego (otwartego), gdzie:
– płynność myślenia to zdolność do wytwarzania w krótkim czasie wielu pomysłów, idei, którego wskaźnikiem jest właśnie liczba wymyślonych w danym czasie rozwiązań,
– giętkość myślenia to zdolność do wytwarzania jakościowo bardzo różnych pomysłów i do zmieniania kierunków poszukiwań,
– oryginalność myślenia zaś to zdolność do wychodzenia poza schematyczne, stereotypowe i oczywiste rozwiązania, to widzenie nowych i niezwykłych sposobów działania.
Takie rozgrzanie zespołowych głów może nastąpić przy pomocy zadań typu:
– kalambury,
– wymyślanie wyrazu na ostatnia literę danego słowa,
– wypisanie jak największej ilości słów (np. czasowników, przymiotników, imion) na daną literę alfabetu,
– szukanie zastosowań dla danego przedmiotu np. do czego jeszcze może służyć rękawica bokserska,
– dokończenie pisania bajki, opowiadania, historii,
– szukanie skojarzeń np. co jest białe i okrągłe, co jest zielone i śliskie…
Podczas zasadniczej sesji, w której chcemy generować pomysły i rozwiązania na dany problem, na wyzwanie przed jakim stoimy, koniecznym jest przypomnienie wszystkim osobom jeszcze raz zasad, wyznaczenie określonego czasu, przygotowanie wielkiej kartki do notowania i wybór osoby, która będzie spisywała pomysły. Rola takiego moderatora spotkania, kogoś kto będzie dbał by przestrzegać tego, na co się umawiamy, jest bardzo ważna – buduje bezpieczeństwo, uławia zapanowanie nad wyzwalającą się energią zespołu, skupia uwagę wokół głównego celu spotkania.
Jakie ćwiczenia można zastosować na sesji zasadniczej?
Winogrono
Na górze kartki wypisujemy słowo – klucz określający problem/cel nad jakim pracujemy. Wypisujemy kolejno dwa skojarzenia z tym słowem, następnie znowu dwa do tych utworzonych wcześniej itd. Tym sposobem powstaje nam kilkanaście słów pochodzących od tego głównego, nad którymi się reflektujemy, szukamy między nimi powiązań, rozwiązań i inspiracji.
Co by było, gdyby…?
Szukamy jak najbardziej oryginalnych odpowiedzi na pytanie Co by było gdyby…? W kontekście wyzwania nad jakim z zespołem pracujemy np. Co by było gdyby…
– nie było tego problemu?
– mielibyśmy rozwiązanie?
– minęło 10 lat a my nadal mamy tą trudność / nie mamy już tej trudności?
– pieniądze/czas/zasoby nie byłyby dla nas ograniczeniem?
– nasza firma rozwijała się tak jak do tej pory? …. itp.
Co można ulepszyć?
Szukamy nowych rozwiązań przez wielokrotne zadanie pytania:
– Co można zmienić lub ulepszyć w naszej firmie…?
– Co można zmienić lub ulepszyć w naszym zespole…?
– Co można zmienić lub ulepszyć w tym produkcie…?
– Co można zmienić lub ulepszyć w relacjach między nami…? … itp.
Pobudzona wyobraźnia
Chcąc poszukać innowacyjnych rozwiązań, warto zaprosić uczestników do wyobrażenia sobie nietypowych sytuacji związanych z naszym wyzwaniem, jakim zajmujemy się na spotkaniu i zachęcić wszystkich do podzielenia się odpowiedziami. Najlepiej spisać padające odpowiedzi i dopiero potem szukać w nich wzajemnych powiązań, generować wspólne rozwiązania.
– Wyobraź sobie, że zostałeś prezesem firmy. Co byś zrobił?
– Wyobraź sobie, że możesz zmienić w firmie co tylko chcesz. Co być zrobił?
– Wyobraź sobie, że znaleźliśmy rozwiązanie tego problemu. Co zyskujemy? Co tracimy? Co się zmienia? … itp.
Metoda SCAMPER
Ta metoda opracowana przez Boba Eberlego to nie tyle wymyślenia nowych idei, a raczej przekształcanie i zmienianie tego co już jest. Po zdefiniowaniu celu na spotkanie, szukamy modyfikacji w 7 perspektywach, odpowiadając na pytania:
S – (ang. Substitute) – zamienienie czegoś czymś innym
Jakie są substytuty tego pomysłu? Jak/czym możemy zastąpić…?
C – (ang. Combine) – łączenie
Z czym możemy połączyć…? Co możemy połączyć? Jakie zasoby możemy połączyć i… co wtedy?
A – (ang. Adapt) – zaadoptowanie już istniejących pomysłów
Co możemy skorzystać z istniejących już rozwiązań? Co możemy zaadaptować? Komu chcemy dorównać? Z czyich pomysłów możemy skorzystać?
M – (ang. Magnify) – zmiana, powiększenie
Co wymaga zmiany? Co możemy zwiększyć? Co chcemy wzmocnić?
P – (ang. Put to Another Use) – zmiana zastosowania
Jak inaczej można zrobić? Jak inaczej można to wykorzystać? Kto jeszcze może z tego korzystać?
E – (ang. Eliminate) – eliminacja czegoś
Co możemy uprościć? Czego powinniśmy robić mniej? Co stracimy odrzucając…? Czego nie potrzebujemy? Co możemy odpuścić?
R – (ang. Reverse) – odwrócenie
Co możemy odwrócić? Jaki inny układ możemy zastosować? Jakie byłoby lustrzane odbicie? Co negatywnego możemy zmienić na pozytyw? Jaki inny układ możemy zastosować?
To bardzo prosta i ciekawa technika, która jeśli zastosowana z otwartością i dobrym nastawieniem, pozwala obudzić w zespole pokłady kreatywności i innowacji.
Opracowano na podstawie:
– „Trening kreatywności. Podręcznik dla pedagogów, psychologów i trenerów grupowych” K. J. Szmidt
PODOBNE WPISY:
